Onderstaande veelgestelde vragen zijn tot stand gekomen op basis van reacties op lezingen of reacties of publicaties van wetenschappers, waarvan er een aantal al vermeld zijn op de website onder ‘literatuur’. Uitdrukkelijk wordt hier gesteld dat de antwoorden van een persoon zijn. Andere personen die zich herkennen in de uitgangspunten van het natuurhumanisme geven zonder enige twijfel net andere antwoorden en leggen andere klemtonen. Het zijn dan ook ‘hun’ antwoorden en dat is prima. 

Via het begrip ‘humanisme’ in de naam wenst het natuurhumanisme zich uitdrukkelijk als een levensbeschouwing presenteren. Het humanisme bestaat met of zonder organisatie. Voor vele mensen is het een brede, niet-georganiseerde denkrichting waar ze sympathiek tegenover staan en een verwantschap voor voelen. Voor anderen gaat het vooral om een georganiseerd humanisme met eigen organisaties en lidmaatschap. Beide benaderingen zijn perfect mogelijk. [1]

Sommige auteurs zoals David Greene[2] nemen zelfs de moeite niet om humanisme te duiden, maar houden het erbij dat het om een brede levensbeschouwing met een lange geschiedenis die vertrekt vanuit de waardigheid van alle mensen en vanuit de menselijke vermogens, in het bijzonder deze tot kritische denken, deze tot rechtvaardigheid en het doen van het goede in dit leven.

Het natuurhumanisme wil aansluiten bij het humanisme als brede, niet-georganiseerde levensbeschouwing en zoekt naar aansluiting bij de bestaande humanistische uitgangspunten. Daarnaast wil het ook nieuwe klemtonen leggen en bezorgdheden zichtbaar maken rond technologiegebruik door mensen.

De klemtoon op voorzichtigheid, menselijke maat en nederigheid ten aanzien van de verwachtingen over de bijdrage van technologie aan het goede leven, was lange tijd afwezig in vele levensbeschouwingen, zeker bij deze die op absolute wijze vertrouwen op de rede, de wetenschap en technologie als middel om de natuur te domineren. 

Het natuurhumanisme wil een boodschap van hoop geven aan hen die zich verzetten tegen een wereld geregeerd door experten of experten-systemen. Experten beheerst door een eenzijdig geloof in de beloftes van technologie en doordrongen van naïeve aannames over wetenschap als een eenduidig kennissysteem dat pasklare beleidsrecepten kan aanbrengen. 

De ervaring tijdens de pandemiegolf van 2020-2022 met experten die de rol van politici overnamen; modellenbouwers die hun eigen vooronderstellingen inbouwden in hun modellen maar deze als objectief presenteerden; onvoldoende en onjuiste overheidsdata; het publiekelijk immuniseren van covid-kritische wetenschappers met een verdeelde wetenschap als gevolg; het negatief presenteren van het Zweeds alternatief pandemiebeleid; het miskennen van het voorzorgsbeginsel ten voordele van een misplaatst better safe than sorry beleid , doen twijfels rijzen over het vermogen van onze samenleving om uitdagingen op het vlak van klimaat, gezondheid en ’technologische verbetering’  beheerst en met een zorg voor menselijke maat  tegemoet te treden. 

Antwoord op de vraag of het een godsdienst is: Nee
Antwoord op de vraag of het religie is: Nee, maar toch is er een religieuze dimensie mogelijk

Het natuurhumanisme heeft in tegenstelling tot de grote levensbeschouwingen geen ambitie om zich uit te spreken over alle aspecten van het leven, maar geeft antwoorden op deelvragen, in het bijzonder over de relatie mens-natuur-technologie. 

Het natuurhumanisme gaat over hoe we kijken naar de relatie mens-natuur-technologie. Het is een levensovertuiging die perfect te verzoenen valt met religieuze en atheïstische overtuigingen.

De aansluiting van het natuurhumanisme bij het humanisme is selectief in de zin dat het natuurhumanisme aantrekkelijk wil zijn voor alle bestaande vormen van humanisme, of het nu religieus is of niet (pluriform humanisme, seculier humanisme, religieus humanisme en sociaalkritisch humanisme)[1]

Het natuurhumanisme dient zich niet aan als een alternatief voor bestaande, brede religieuze en niet-religieuze levensbeschouwingen zoals het seculier humanisme. Eerder presenteert het zich als een partiële, op concrete uitdagingen toegespitste  levensbeschouwing. Het wijkt daarbij af van sommige stemmen binnen het ecohumanisme die zich als een volwaardig alternatief voor bestaande levensbeschouwingen presenteren.

Op een punt is er een wat sterkere connectie met een reeds bestaande strekking binnen het humanisme dat open staat voor gevoelens en ervaringen van heelheid en verbondenheid.  Deze stroming van het humanisme verklaart waarom vrijzinnige christenen, boeddhisten, alevieten en diverse buitenkerkelijken zich ook in het humanisme kunnen herkennen en er zich ook toe bekennen.[2] 

Vrijzinnig humanisten gaan er prat op bij de uitbouw van hun overtuiging geen heilig boek als moreel kompas te gebruiken,[3] maar zich eerder te laten leiden door moderne waarden zoals vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid en mensenrechtenverklaring. Het natuurhumanisme wijkt daar in beperkte van af door een vorm van heiligheid te erkennen wanneer het stelt dat de mens niet te snel mag aannemen dat de natuurlijke architectuur inferieur is aan de op technologie gebaseerde menselijke architectuur. Dit vermoeden over de kracht van de natuurlijke achitectuur kan rationeel beargumenteerd worden, maar kan ook steunen op dagelijkse ervaringen, bijvoorbeeld wanneer er een moment van stilte valt tijdens een wandeling of een verplaatsing.[4]

Antwoord: Dun, wat al dik genoeg is. 

Een levensbeschouwing hoeft niet allesomvattend (of breed) te zijn maar kan ook ‘dun’ (of ‘gefocust’ of ‘smal’) zijn. Het natuurhumanisme gaat over de relatie mens-natuur-technologie in meerdere domeinen zoals gezondheid of privacy. Het is dik genoeg, maar is niet breed zoals andere levensbeschouwingen. Op dezelfde wijze is ‘pacifisme’ een levensbeschouwing: het is links noch rechts, gaat niet over de grote vragen (wie heeft de wereld geschapen, wat is geloof) maar beperkt zich tot een concreet punt met name niet de wapens op te willen nemen. Eenzelfde deelbenadering van al het soort mogelijke vragen over de mens en de wereld zit ook in het ‘veganisme’. 

In het kader van de Europese mensenrechten, (waarover meer in andere vragen) en zeker vanuit artikel 9 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens dat van toepassing is in het recht van België en Nederland kwalificeren deze specifieke, op deelaspecten van het menselijk bestaan gerichte levensovertuigingen als ‘overtuigingen’ die net zoals de grote religies en levensovertuigingen (denk atheïsme) beschermd moeten worden.

Antwoord: voor sommigen

Op de Nederlandse Wikipedia staat een knappe definitie van ‘levensbeschouwing’:

“Levensbeschouwing is een visie op het leven: wat het leven betekent, wat de waarde ervan is en hoe het geleefd moet worden. 

Een term die erop lijkt is filosofie, alhoewel filosofie vooral een gerichte levensbeschouwelijke activiteit op rationele grondslag is. Levensbeschouwingen echter kunnen ook een minder rationele basis hebben. Zo is het mogelijk dat de aanhangers ervan zich beroepen op een al dan niet voor iedereen toegankelijke openbaring van buitenaf (religie en/of esoterie), op een ‘innerlijke stem’ (eigen geweten of gevoel) of op culturele tradities. ‘Ideologie’ en ‘wereldbeeld’ zijn termen die overlappen of vaak geassocieerd worden met het begrip levensbeschouwing. Via een levensbeschouwing krijgen mensen antwoord op bestaansvragen zoals de zin van het leven“.[1]

Niet alleen universitairen hebben een levensbeschouwing. Alle mensen hebben op bewuste of onbewuste wijze een visie op mens en wereld en op de vraag ‘wat moeten we doen’ en ‘hoe moeten we leven’.

De veelheid aan mogelijke bouwstenen in de definitie van Wikipedia (rationaliteit; religie en/of esoterie; de ‘innerlijke stem’ (eigen geweten of gevoel); culturele tradities) verklaart waarom het natuurhumanisme net als andere levensbeschouwingen algemeen menselijk is. 

[1] Bert Gasenbeek & Piet Winkelaar, Humanisme, Kampen, Uitgeverij Kok, 2007, 7-8[1] David Greene, Which Future. Choosing Democracy, Climate Health, and Social Justice, California: Natural Humanist Press, 2022, 3 & 162.
[2] David Greene, Which Future. Choosing Democracy, Climate Health, and Social Justice, California: Natural Humanist Press, 2022, 3 & 162.
[3] Bert Gasenbeek & Piet Winkelaar, Humanisme, Kampen, Uitgeverij Kok, 2007, 123-129
[4] Over deze stroming van het religieus humanisme, waarbij religieus als breder dan godsdienstig wordt begrepen, Bert Gasenbeek & Piet Winkelaar,Humanisme, Kampen, Uitgeverij Kok, 2007, 126.
[5] https://www.humanistischverbond.be/humanistisch-verbond/[1] Bert Gasenbeek & Piet Winkelaar, Humanisme, Kampen, Uitgeverij Kok, 2007, 126
[6] Bert Gasenbeek & Piet Winkelaar, Humanisme, Kampen, Uitgeverij Kok, 2007, 126
[7] https://nl.wikipedia.org/wiki/Levensbeschouwing